W 2016 roku weszło w życie wiele gruntownych zmian w prawie pracy.
Nowe przepisy dotyczą uprawnień rodzicielskich, zwolnień lekarskich oraz ograniczeniami w zawieraniu umów terminowych.
Już od 2 stycznia obowiązują nowe przepisy regulujące uprawnienia rodzicielskie.
Znajdują się one w ustawie z dnia 24 lipca 2015 r. (Dz. U. z 2015 r., poz. 1268), która wprowadziła w Kodeksie pracy istotne zmiany w tej materii. W życie weszło również rozporządzenie wykonawcze określające treść wniosków oraz dokumentów koniecznych do uzyskania prawa do poszczególnych urlopów i uprawnień rodzicielskich.
Macierzyński i rodzicielski
Jedną ze zmian wprowadzanych przez wspomnianą nowelizację jest likwidacja dodatkowego urlopu macierzyńskiego. W zamian za to do 32 tygodni zwiększony został wymiar urlopu rodzicielskiego. Łączna długość płatnych urlopów związanych z narodzinami dziecka pozostaje więc bez zmian.
Ustawa ma ułatwić godzenie życia rodzinnego z zawodowym, w szczególności poprzez uproszczenie i uelastycznienie systemu urlopów związanych z opieką nad dziećmi oraz ukształtowanie innych uprawnień związanych z rodzicielstwem w sposób bardziej dostosowany do potrzeb pracowników-rodziców.
Inne zmiany wprowadzone tą samą ustawą:
- Urlop rodzicielski można teraz łączyć z pracą nawet przez 64 tygodnie – rodzice, którzy nie chcą rezygnować z pracy, będą mogli połączyć urlop rodzicielski z pracą w niepełnym wymiarze do 64 tygodni.
- Zwolnienie od pracy na opiekę nad dzieckiem do lat 14 będzie można wykorzystać w wymiarze 16 godzin albo 2 dni (o sposobie wykorzystania decyduje pracownik, do dnia złożenia pierwszego wniosku).
- Ojcowie będą mogli wykorzystywać urlop ojcowski w dwóch częściach, do ukończenia przez dziecko 24 miesiąca życia.
- Termin na złożenie przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu rodzicielskiego i wychowawczego został wydłużony z 14 do 21 dni.
Więcej informacji na ten temat można znaleźć na stronie internetowej http://rodzicielski.gov.pl/.
E-zwolnienia lekarskie
Od 1 stycznia 2016 r. lekarze mogą wystawiać zwolnienia lekarskie w formie elektronicznej. Będą one automatycznie wysyłane do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, skąd trafią na profil płatnika na Platformie Usług Elektronicznych (portal ZUS-u, dzięki któremu można zrealizować większość spraw związanych z ubezpieczeniami społecznymi przez Internet). Taką reformę wystawiania zaświadczeń lekarskich przewiduje uchwalona w maju 2015 roku nowelizacja ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Warto podkreślić, że od początku tego roku pacjent może otrzymać od lekarza zwolnienie wystawione według dotychczasowych zasad – na papierowym formularzu (ZUS ZLA) albo w formie elektronicznej (e-ZLA). Dotychczasowe zwolnienia papierowe będzie można stosować jeszcze do końca 2017 roku. Natomiast od 1 stycznia 2018 r. będą wystawiane wyłącznie zwolnienia elektroniczne.
Więcej informacji można znaleźć na stronie http://www.zus.pl/.
Rewolucja w zawieraniu umów terminowych
Od 22 lutego tego roku zaczną obowiązywać nowe przepisy Kodeksu pracy dotyczące zasad zawierania umów na czas określony. Nowelizacja ogranicza okres zatrudnienia na umowach terminowych do maksymalnie 33 miesięcy (przy czym nie wlicza się tu 3-miesięcznego okresu próbnego). Nadal ograniczona ma być liczba umów terminowych z jednym pracodawcą. Zgodnie ze zmianami nie może być ich więcej niż trzy (wcześniej były dwie). Czwarta ma się stawać umową na czas nieokreślony. Od tych zasad przewidziano jednak wyjątki – np. dotyczące umów na zastępstwo czy na okres kadencji.
Po zmianach w Kodeksie pracy będą wyróżnione 3 rodzaje umów o pracę: na czas nieokreślony, na czas określony i na okres próbny. Nowelizacja zrówna też okres wypowiedzeń umów na czas określony i na czas nieokreślony. Gdy staż pracy w danym przedsiębiorstwie wynosi mniej niż sześć miesięcy, okres wypowiedzenia wynosić ma dwa tygodnie, przy stażu od pół roku do mniej niż trzech lat – miesiąc, a gdy staż wynosi co najmniej trzy lata – okres wypowiedzenia będzie wynosił trzy miesiące.
Umowy na zastępstwo i na okres próbny
Umowę na zastępstwo będzie można zawierać jako rodzaj umowy na czas określony. Jak już wspomniano wcześniej, nie będą miały do niej zastosowania ograniczenia dotyczące okresu trwania i ilości umów. Od 22 lutego 2016 r. z Kodeksu pracy zniknie przepis regulujący okres wypowiedzenia umowy na zastępstwo. Ustawodawca nie wprowadził tutaj przy tym żadnych nowych odrębności. Zastosowanie będą więc miały więc przepisy dotyczące umów na czas określony. Obecnie okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas zastępstwa nieobecnego pracownika wynosi 3 dni robocze i nie ma tu znaczenia długość trwania takiej umowy. Zatem różnica w okresach wypowiadania umów na zastępstwo będzie znacząca.
Zawarte w ustawie przepisy przejściowe przewidują, że po wejściu w życie zmian stare przepisy będą miały zastosowanie do:
- umów trwających w dniu wejścia w życie ustawy, jeśli przed tym dniem zostały wypowiedziane,
- umów zawartych na okres do 6 miesięcy, zawartych na okres dłuższy niż 6 miesięcy, które w swojej treści nie przewidywały możliwości ich rozwiązania z zachowaniem 2-tygodniowego okresu wypowiedzenia.
Zmiany w Kodeksie Pracy dotyczą także umów na okres próbny. Co do zasady pracodawca będzie mógł zawrzeć umowę o pracę na okres próbny tylko raz i tylko, by sprawdzić kwalifikacje pracownika i możliwości wykonywania określonej pracy. Jednakże w określonych przypadkach możliwe będzie ponowne zatrudnienia pracownika na okres próbny.
Zmiany zakładają również ułatwienia dla pracodawców, którzy będą mogli jednostronnie zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.
Regulaminy pracy spółek Grupy Kapitałowej LOTOS, zgodnie z podpisanymi ze związkami zawodowymi aneksami, zostały zaktualizowane.
Umowy o pracę, zawarte przed dniem wejścia nowych przepisów (tj. do 22 lutego 2016 r.) nie wymagają aneksowania.
Aneta Walentynowicz
